Việt Nam - EU mở rộng hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Hoàn thiện khuôn khổ hợp tác dài hạn

Sáng 17/9/2025, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng đã có cuộc gặp mặt và tiếp ông Julien Guerrier, Đại sứ Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam cùng đoàn công tác.
Bộ trưởng khẳng định Việt Nam coi hợp tác quốc tế là động lực then chốt để phát triển hệ sinh thái KH&CN, đổi mới sáng tạo (ĐMST). Theo Người đứng đầu Bộ KH&CN, nhiều quyết sách lớn đã được ban hành như: Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, ĐMST, chuyển đổi số; Nghị quyết 193 của Quốc hội về chính sách đặc thù; Luật Khoa học, Công nghệ và ĐMST; Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật Quy chuẩn - tiêu chuẩn kỹ thuật; cùng quyết định của Thủ tướng về danh mục công nghệ chiến lược. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, tạo điều kiện thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy các công nghệ trọng điểm.

Trên nền tảng đó, Bộ trưởng đề xuất hai bên sớm ký Ý định thư hợp tác về KH&CN, ĐMST và chuyển đổi số, đồng thời xây dựng Kế hoạch hành động nêu rõ lĩnh vực ưu tiên, cơ chế phối hợp, đồng tài trợ và mốc triển khai. Đồng thời mong EU công nhận Việt Nam là quốc gia đồng tài trợ (co-funding country) trong Chương trình Horizon Europe, qua đó hỗ trợ các nhóm nghiên cứu trong nước tham gia dự án quy mô lớn, tăng tỷ lệ trúng tuyển trong SEA-EU JFS. Việt Nam cam kết rút ngắn tối đa quy trình thuộc thẩm quyền của Bộ, kịp thời báo cáo Chính phủ với những nội dung vượt thẩm quyền, nhằm sớm hiện thực hóa thỏa thuận.

Không gian hợp tác rộng mở: từ AI, bán dẫn tới tiêu chuẩn và năng lượng nguyên tử

Đại sứ EU bày tỏ ấn tượng với sự năng động, lạc quan của giới trẻ Việt Nam - yếu tố mà ông cho rằng châu Âu đang thiếu và là điều kiện bổ sung quan trọng cho thành công hợp tác. Đại sứ thông tin EU sẽ tổ chức 3 sự kiện lớn vào cuối tháng 10: Hội nghị về bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, 5G và 6G tại TP Hồ Chí Minh; Diễn đàn hợp tác số EU - Việt Nam và Ngày nghiên cứu - ĐMST Việt Nam - EU tại Ninh Bình. Ông Julien Guerrier mong Bộ KH&CN phối hợp tổ chức, đồng thời chuyển tải thông tin tới các trường đại học, viện nghiên cứu trong nước về cơ hội tham gia chương trình Horizon Europe, nhất là các dự án thuộc sáng kiến “Chân trời châu Âu”.

Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Đại sứ EU nhấn mạnh: “Một lĩnh vực rất là tiềm năng để chúng ta có thể tăng cường hợp tác đó chính là cùng nhau phát triển những tiêu chuẩn kỹ thuật mới. Tôi tin tưởng đây là một cơ hội mở cửa để các doanh nghiệp, các viện trường từ EU có thể giới thiệu những công nghệ mới từ EU sang Việt Nam”.

Phía EU cũng đề xuất đẩy mạnh hợp tác tiêu chuẩn trong 3 lĩnh vực chiến lược: đường sắt tốc độ cao, năng lượng nguyên tử và viễn thông 5G. Đại sứ nhấn mạnh đây là “cánh cửa” để doanh nghiệp, viện trường châu Âu giới thiệu công nghệ mới tại Việt Nam, đồng thời giúp Việt Nam nhanh chóng hoàn thiện 40 tiêu chuẩn phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao, bảo đảm an toàn trong hạt nhân, chuẩn hóa hạ tầng 5G. Đồng thời khuyến khích tăng cường hợp tác trong xây dựng chuẩn an toàn mạng, bảo mật dữ liệu, cũng như tiêu chuẩn phục vụ đô thị thông minh và dịch vụ công trực tuyến.

Về chuyển giao tri thức, Đại sứ chỉ ra cả EU và Việt Nam đều gặp thách thức khi thương mại hóa kết quả nghiên cứu, đề nghị tổ chức các hội thảo chuyên sâu, mời chuyên gia EU sang Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm. Ông hoan nghênh sáng kiến thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia của Việt Nam, lưu ý tại EU, vốn nhà nước chỉ đóng vai trò xúc tác, còn khu vực tư nhân vận hành quỹ. Ông cũng khuyến khích các trung tâm ĐMST và quỹ đầu tư của EU mở chi nhánh, liên kết với các quỹ Việt Nam để hỗ trợ startup và khởi nghiệp sáng tạo hai bên. Bộ trưởng khẳng định Việt Nam mong muốn hợp tác sâu rộng trong viễn thông, không chỉ dừng ở nhập khẩu thiết bị mà còn đồng nghiên cứu, phát triển dịch vụ, đồng thời tính tới khả năng đàm phán giảm cước roaming giữa Việt Nam và EU. Đồng thời đề nghị EU tiếp tục hỗ trợ Việt Nam hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn phục vụ phát triển công nghiệp công nghệ số, dịch vụ công trực tuyến, năng lượng xanh và các lĩnh vực chuyển đổi số khác.

Trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, Bộ trưởng đánh giá cao tiềm năng hợp tác, đặc biệt về đào tạo nhân lực, quản lý an toàn và nghiên cứu công nghệ mới. Người đứng đầu Bộ KH&CN đề nghị EU hỗ trợ xây dựng phòng thí nghiệm chung áp dụng chuẩn của EU và IAEA, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm lựa chọn đối tác, ứng phó sự cố và vận hành bền vững.

Đại sứ EU bày tỏ sẵn sàng phối hợp, đồng thời dự kiến tổ chức lễ giới thiệu hệ thống cảnh báo sớm về an toàn hạt nhân tại Việt Nam vào tháng 11/2025, coi đây là bước khởi động hợp tác dài hạn.

Kết thúc buổi làm việc, hai bên khẳng định KH&CN, ĐMST, chuyển đổi số, tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng, sở hữu trí tuệ và năng lượng nguyên tử sẽ là trụ cột trong tiến trình nâng cấp quan hệ Việt Nam - EU. Bộ trưởng nhấn mạnh Việt Nam ưu tiên ký Ý định thư hợp tác trong thời gian sớm nhất, coi đó là bước khởi đầu quan trọng để các sáng kiến hợp tác nhanh chóng được triển khai, đưa hợp tác song phương bước vào giai đoạn phát triển thực chất, sâu rộng, gắn với mục tiêu tăng trưởng bền vững và hội nhập quốc tế./.